Ανάλογα με το σχεδιασμό τους, οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι εισαγωγικές όταν εισάγουν προϊόντα ή υπηρεσίες από το εξωτερικό ή εξαγωγικές, όταν εξάγουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στο εξωτερικό. Μπορεί επίσης οι πελάτες της να είναι άλλες επιχειρήσεις (π.χ. μια επιχείρηση που πουλάει εξαρτήματα για έναν Η/Υ) ή οι πελάτες της να είναι οι τελικοί καταναλωτές (π.χ. ένα σουβλατζίδικο, ένα ανθοπωλείο, ένα εστιατόριο).
Μία επιχείρηση μειώνει τους κινδύνους των επενδύσεων της όταν τους διαχέει σε διάφορες κατευθύνσεις, ειδικότερα όσο το επιχειρηματικό περιβάλλον γίνεται δυσκολότερο. Η κλειστή όμως επιχειρηματική κουλτούρα κάνει πολλούς επιχειρηματίες να εξακολουθούν να αποφεύγουν να δραστηριοποιηθούν εκτός των στενών ορίων της χώρας μας. Αυτό είναι ένα σημαντικό σφάλμα συμπεριφοράς, αφού η Ελλάδα είναι μία μικρή σε πληθυσμό χώρα, όση η μισή Κωνσταντινούπολη ή το μισό Κάιρο, με τραυματισμένη ψυχολογία και νοικοκυριά σε οικονομική δυσχέρεια, αν όχι υπερχρεωμένα.
Η χώρα μας, σε αυτή τη συγκυρία, λένε οι ειδικοί πρέπει να υιοθετήσει το μοντέλο «παράγω και εξάγω». Η λύση είναι οι εξαγωγές και ο προσανατολισμός σε χώρες με μεγάλο πληθυσμό (μεγάλη αγορά), χαμηλό δανεισμό και συνεχόμενης ανάπτυξης (Κίνα, Ινδία, Ρωσία, η Βραζιλία, Τουρκία). Ήδη στη διάρκεια της κρίσης έχουν αυξηθεί οι εξαγωγές μας, μάλλον από το ένστικτο επιβίωσης των επιχειρηματιών παρά από μία συνειδητή κυβερνητική στρατηγική πολιτικής εξαγωγών (Φίλιππας, 2012).
Τα παρακατω εργαλεια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αξιολογησεις την επιχειρηματικη σου ιδεα:
Ανάλυση Ισχυρών και Αδυνάτων Σημείων, Ευκαιρίων και Κινδύνων (SWOT Analysis)
Ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται συχνά, και σε διάφορες λιγότερο ή περισσότερο λεπτομερειακές μορφές ανάπτυξης, είναι η ανάλυση των δίπολων δυνατά/αδύνατα σημεία και ευκαιρίες/κίνδυνοι. Η ανάλυση αυτή λέγεται SWOT (σγουότ) από τα αρχικά των λέξεων Strengths (δυνατά σημεία), Weaknesses (αδυναμίες), Opportunities (ευκαιρίες) και Threats (απειλές).
Για να δείξουμε πώς λειτουργεί η SWOT analysis θα πάρουμε μία υποθετική μελέτη περίπτωσης για μία επιχείρηση που σκέφτεται να λανσάρει ένα νέο προϊόν στην αγορά. Το προϊόν είναι για παράδειγμα μία νέα συσκευασία tetra pak 330ml για ένα επιτραπέζιο κρασί από ένα γνωστό οινοποιείο που θα πουλιέται σε σούπερ μάρκετ και περίπτερα. Η ανάλυση λειτουργεί με τον παρακάτω τρόπο:
|
SWOT analysis |
|
|
ΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Η αναγνωρισιμότητα της μάρκας Το ήδη υπάρχον δίκτυο διανομής από σούπερ μάρκετ και κάβες Η οικονομική τιμή του προϊόντος Η μακρά διάρκεια του προϊόντος Η ευκολία μετακίνησης του προϊόντος λόγω συσκευασίας (με γωνίες, χάρτινη που δεν σπάει…) Η διαθεσιμότητα κεφαλαίων Η έλλειψη δανεισμού της επιχείρησης |
ΑΔΥΝΑΤΑ ΣΗΜΕΙΑ Η συνήθεια του κοινού να αγοράζει κρασί σε γυάλινο μπουκάλι Το γεγονός ότι λόγω κρίσης τα περίπτερα κλείνουν |
|
ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Το άνοιγμα της αγοράς από το σούπερ μάρκετ και τις κάβες στο περίπτερο Η αύξηση πωλήσεων των επιτραπέζιων κρασιών σε διεθνές επίπεδο |
ΑΠΕΙΛΕΣ Μία πιθανή αλλαγή στο νομικό καθεστώς που δίνει δικαίωμα πώλησης αλκοολούχων ποτών στα περίπτερα Η εξέλιξη του παγκόσμιου περιβάλλοντος της οικονομικής κρίσης |
Ερωτήσεις προσδιορισμού της επιχειρηματικής ιδέας
Η δημιουργία της επιχειρηματικής ιδέας είναι ένα πολύ σημαντικό πρώτο βήμα στη δημιουργία μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας. Για να υλοποιηθεί η επιχειρηματική ιδέα πρέπει να διατυπωθεί και να οργανωθεί με τον κατάλληλο τρόπο. Το επιχειρηματικό σχέδιο (business plan) είναι αυτό που δίνει τη δυνατότητα στον επιχειρηματία που επινόησε την ιδέα να προσδιορίσει τον τρόπο υλοποίησής της ώστε να καταλήξει σε μία βιώσιμη και κερδοφόρα επιχειρηματική δραστηριότητα. Ένας καλός τρόπος για να μπει σε μία σειρά και να οργανωθεί η επιχειρηματική ιδέα, ώστε να προετοιμαστεί κατάλληλα το επιχειρηματικό σχέδιο, είναι ο παρακάτω [1]:
- Ποια είναι η επιχειρηματική σας ιδέα;
- Τι είδους δραστηριότητα θέλετε να αναπτύξετε;
- Πώς την οραματίζεστε;
|
Περιγράψτε, συνοπτικά, την επιχειρηματική σας ιδέα. Ειδικότερα ενδιαφέρει να περιγράψετε σε ποιο κλάδο θα δραστηριοποιηθείτε, ποια είναι η καινοτομία της δικής σας δραστηριότητας σε σχέση με άλλες που ήδη υπάρχουν [2], ποιοι θα είναι οι πελάτες σας και γιατί να προτιμήσουν εσάς και όχι άλλους που ήδη αναπτύσσουν την ίδια ή παρόμοια δραστηριότητα. |
Σημειώσεις |
|
(συνεχίστε και παρακάτω αν χρειαστεί) |
- Πώς αυτή η ιδέα ή δραστηριότητα ταιριάζει με τις δικές σας ικανότητες, δεξιότητες και στόχους;
|
Η κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα, για να έχει επιτυχία, πρέπει να ταιριάζει με τις ικανότητές μας, τις δεξιότητές μας και τους προσωπικούς μας στόχους. Σε αυτή την ενότητα περιγράψτε πώς η προτεινόμενη δραστηριότητα ταιριάζει με τη δική σας προσωπικότητα, τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τους στόχους σας. Στην περίπτωση που είστε ομάδα επιχειρηματιών, περιγράψτε πώς η μία ομάδα θα βοηθά και θα συμπληρώνει την άλλη. Ενδιαφέρει, επίσης, πώς οι επιμέρους ελλείψεις, που πιθανόν υπάρχουν ανάμεσα στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης επιχειρηματικής δραστηριότητας και στις δικές σας δυνατότητες ή της ομάδας, θα ξεπεραστούν (π.χ. με ένα πρόγραμμα κατάρτισης, επιμόρφωσης, με την πρόσληψη εξωτερικών συνεργατών κ.λπ.). |
Σημειώσεις |
|
(συνεχίστε και παρακάτω αν χρειαστεί) |
|
- Ποιες ανάγκες ικανοποιεί το προϊόν της επιχειρηματικής μας ιδέας;
|
Αν και η ομαδοποίηση των ανθρώπινων αναγκών είναι κάτι το οποίο «σηκώνει πολλή συζήτηση», η πυραμίδα του Maslow μπορεί να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να παρουσιαστούν σχηματικά οι ανάγκες που το προϊόν μας ικανοποιεί. Σε αυτό τον πίνακα καταγράψτε αυτές τις ανάγκες, καθώς επίσης και τους λόγους για τους οποίους πιστεύετε ότι το προϊόν σας τις ικανοποιεί. Στη συνέχεια θα πρέπει να κάνετε μια αναφορά της διαδικασίας ικανοποίησης της ανάγκης που ακολουθεί ο καταναλωτής. |
Σημειώσεις |
|
(συνεχίστε και παρακάτω αν χρειαστεί) |
Αυτός ο τρόπος προσδιορισμού της επιχειρηματικής ιδέας είναι μία φάση προπαρασκευής του επιχειρηματικού σχεδίου (business plan). Η κατάρτιση ενός επιχειρηματικού σχεδίου είναι μία εξειδικευμένη και περίπλοκη εργασία.
Συνήθως, καταρτίζεται από τον επιχειρηματία σε συνεργασία με στελέχη της επιχείρησης που ειδικεύονται στο στρατηγικό σχεδιασμό ή σε συνεργασία με κάποια εξωτερική εταιρία συμβούλων επιχειρήσεων. Πάντα, όμως, είναι ο επιχειρηματίας που αναλαμβάνει τη μεγαλύτερη ευθύνη στη σύλληψη και την ανάπτυξη του επιχειρηματικού σχεδίου γιατί είναι αυτός που έχει συλλάβει την επιχειρηματική ιδέα.
Η εμπλοκή του επιχειρηματία είναι ακόμα σημαντικότερη στην ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων που απευθύνονται σε πιθανούς χρηματοδότες, γιατί αυτός θα πρέπει να υποστηρίξει την πρότασή τους στους πιθανούς επενδυτές και να τους πείσει ότι το εγχείρημά του μπορεί να είναι βιώσιμο και κερδοφόρο.
[1] Πηγή: Λαμπρόπουλος, Π, (2002), Εγχειρίδιο Επιχειρηματικότητας. Οργάνωση, διαχείριση ατομικών και μικρών επιχειρήσεων, Αθήνα: Προπομπός.
[2] Σε επιχειρησιακό επίπεδο, αυτό ονομάζεται διαφοροποίηση της επιχείρησης. Ο βαθμός δηλ. που μία επιχείρηση προτείνει κάτι διαφορετικό-καινοτόμο σε σχέση με τους ανταγωνιστές της.
Τα έξι καπέλα της σκέψης του De Bono
Τα έξι καπέλα σκέψης του Edward de Bono αποτελούν μία πρώτη μορφή business plan. Με τη βοήθεια της μεθοδολογίας των έξι καπέλων εσείς και η ομάδα σας θα μπορέσετε να διαχωρίσετε έξι ξεκάθαρες λειτουργίες / ρόλους.
Ο κάθε τρόπος σκέψης περιγράφεται από το χρώμα του κάθε «καπέλου σκέψης». Φορώντας και αλλάζοντας νοερά τα καπέλα καλείστε να εστιάσετε και να ανακατευθύνετε τις σκέψεις σας, τις συζητήσεις ή τις συναντήσεις σας.
- Το Πράσινο Καπέλο είναι το καπέλο της δημιουργικής σκέψης. Αυτός ο τρόπος σκέψης εστιάζει στις δυνατότητες που δίνονται, στις εναλλακτικές και στις νέες ιδέες.
Στο παράδειγμα της νέας συσκευασίας για το κρασί, το Πράσινο Καπέλο, δηλ. η δημιουργική σκέψη είναι η μικρή συσκευασία Tetra Pack.
- Το Λευκό Καπέλο είναι το καπέλο που καλεί για ανακάλυψη πληροφοριών και δεδομένων.
Στο παράδειγμά μας, το Λευκό Καπέλο αφορά την έρευνα που πρέπει να γίνει για να βρεθούν παρόμοια προϊόντα. Ποια είναι τα παρεμφερή προϊόντα; Τι γνωρίζουμε γι’αυτά; Τι γνωρίζουμε για την αγορά στην οποία απευθυνόμαστε; - Τα Κίτρινο Καπέλο συμβολίζει τη φωτεινότητα και την αισιοδοξία. Είναι οι λόγοι για τους οποίους η ιδέα μας, το προϊόν μας μπορεί να δουλέψει.
Για παράδειγμα, τι καινοτόμο έχει το κρασί μας στη νέα του συσκευασία; Ποια είναι η προστιθέμενη αξία για τον πελάτη; - Το Μαύρο Καπέλο είναι ο δικηγόρος του διαβόλου. Είναι οι λόγοι για τους οποίους η ιδέα μας, το προϊόν μας μπορεί να μην δουλέψει.
Για παράδειγμα, τι μπορεί να ανατρέψει την έξοδο του προϊόντος μας στην αγορά; Τι θα μπορούσε να πάει στραβά; - Το Κόκκινο Καπέλο συμβολίζει αισθήματα και διαισθήσεις. Όταν χρησιμοποιείτε το Κόκκινο Καπέλο μπορείτε να εκφράσετε τα συναισθήματά σας και να μοιραστείτε τους φόβους, τις επιθυμίες, το πάθος ή το μίσος που σας δημιουργεί η δημιουργική αυτή ιδέα.
Στο παράδειγμά μας είναι τα συναισθήματα που μας δημιουργεί αυτό το νέο προϊόν. Πώς θα μπορέσουμε να μεταφέρουμε το πάθος μας στους νέους καταναλωτές; Με ποιους διαφημιστικούς τρόπους, πχ.; - Το Μπλε Καπέλο σας χρειάζεται για να οργανώσετε την ιδέα σας. Είναι ο μηχανισμός που ελέγχει ότι η διαδικασία των Έξι καπέλων έχει γίνει σεβαστή και τον τρόπο με τον οποίο θα οργανωθεί η αρχική μας ιδέα.
Στη περίπτωσή μας είναι η στελέχωση της ομάδας που θα ασχοληθεί με το κρασί μας και οι ρόλοι που θα αναλάβει καθένας στην ομάδα.
Δήλωση Προσβασιμότητας